گالری تصاویر آرشیو بانک صوت کتابخانه پرسش و پاسخ ارتباط با ما صفحه اصلی
 
اعتقادات اخلاق حکمت عرفان علمی اجتماعی تاریخ قرآن و تفسیر جنگ
کتابخانه > اعتقادات > امام شناسی > امام شناسی جلد 1
کتاب امام شناسی / جلد اول / قسمت هفتم: جنایت طبری در نقل حدیث عشیره، همراهی ولایت با توحید و نبوت

حديث عشيره در ميان مستشرقين

بارى حديث عشيره، و نصب اميرالمؤمنين را در آن روز به مسند خلافت‏ به اندازه مسلم و آشكار است كه بعضى از مستشرقين اين قضيه را نقل كرده‏اند: جرج سَیل GEORGE SALE در كتاب خود بنام قرآن محمد AL CORANOF MOHAMMED گويد: محمد در آن وقت علاقه و محبت‏بسيارى از خود نسبت‏به على ابراز نمود، و وى را در آغوش خود گرفته، و به حاضرين مجلس امر نمود كه از على شنوائى داشته او را جانشين او بدانند، و فرمان او را گردن نهند، آن قوم از مجلس پراكنده شده و به ابوطالب گفتند: اكنون بايد از پسرت اطاعت كنى.

جون دون پرت JOHN DAVEN PORT در كتاب «محمد و قرآن‏» MOHAMMED & CORAN ضمن بيان اين داستان گويد: پيغمبر (ص) برخاسته، اخلاق پسنديده خود را اظهار داشت، و گنجى ابدى (كنايه از سعادت ابدى) به آن كس كه از وى پيروى كند بخشيد، و در نتيجه خطبه‏ايكه از جهت فصاحت و بلاغت مشهور بود، با پرسش زير ايراد فرمود:


صفحه 91

كداميك از شما در برداشتن اين امر مرا يارى خواهد كرد؟كداميك نائب مناب و وزير من خواهد گرديد، چنانچه هرون نائب و وزير موسى بود؟سكوت و بهت انجمن را حكمفرما گرديده، هيچيك جرات قبول آن وظيفه خطرناكى را كه پيشنهاد گرديد نداشتند، تا آنكه پسر عم پيغمبر، على آن جوان بى‏پروا از جاى برخاسته فرياد زد:

از پيغمبر من تو را يارى خواهم كرد-تا آنكه گويد-محمد دستهاى خود را به دور آن جوان با فتوت درآورد، و او را در آغوش خود فشرده فرياد زد: اينك نظر كنيد برادر و وزير مرا.

واشنگتن ارونيك آمريكائى (در «كتاب مقدس‏» ترجمه ميرزا ابراهيم خان شيرازى از انگليسى به فارسى ص 60) ضمن احوالات پيغمبر اين داستان را نوشته تا آنجا كه گويد:

پيغمبر (ص) فرمود: كدام يك از شما قدم پيش نهاده، مرا به برادرى قبول مى‏كنيد؟كدامين است از شما كه وزير و نائب و قائم مقام من باشد؟مدتى اهل مجلس خاموش بودند، و از كسى جوابى نمى‏آمد، و پيوسته به يكديگر مى‏نگريستند، و بعضى از روى تعجب و برخى به استهزاء با هم تبسم مى‏كردند تا آنكه على بن ابيطالب با جرات و قوت شباب از هيچكس پروا نكرده، از ميان برخاست، و قدم صدق در پيش نهاده گفت: اينك من بنده و خادم توام‏اى رسول خدا، اگر چه هنوز كودكم و قابل خدمتگزارى نيستم.

محمد دست‏به گردن آن جوان صادق پاك طينت انداخته، او را تنگ در آغوش كشيد، و به آواز بلند فرمود: اينك ببينيد برادر و وزير و نائب و قائم مقام مرا!

اين جرات و جسارت و خودنمائى كودكى مانند على در چنان مجمعى قريش را به خنده و ريشخند آورد، و به سخريه رو به ابوطالب كردند و به طعنه به وى گفتند: كه تو هم البته متوقعى كه در حضور پسر تو كمرها خم كنيم، و او را تعظيم نمائيم.[124]

بالجمله ما بايد در دو جهت راجع به اين حديث‏بحث نمائيم: جهت اول در سند و جهت دوم در دلالت.

اما در سند، همان طور كه ذكر شد جاى شبهه و شكى نيست كه سند آن از


صفحه 92

نقطه نظر اهل سنت‏بسيار قوى است، و محل خدشه و تشكيك نيست، و هيچ كس از اهل سنت اين حديث را ضعيف نشمرده است، مگر ابن تيميه كه گفته است اين حديث جعل و موضوع است، و كلام ابن تيميه را اعتبارى نيست، چون همه مى‏دانند كه او مردى متعصب و عنود و دشمن اهل بيت‏بوده، و انكار احاديث مسلمه و ضروريه را مى‏نمايد، به مجرد آنكه متضمن فضيلتى از فضائل اهل بيت رسول خدا باشد.

بلكه در نزد اهل فن مسلم است كه ميزان رد و قبول روايت در نزد او همانا نضمن فضائل اهل بيت و عدم آنست.

يافعى در «مرآت الجنان‏» گويد: كه ابن تيميه داراى فتاواى عجيب و غريبى است، كه به سبب آنها نيز در نزد اهل سنت مطرود است، و به علت آنها او را زندان كردند، و از قبيح‏ترين نظريات او حرمت زيارت قبر رسول خداست.

و عجب از حلبى است كه روايت عشيره را از ابن تيميه نقل كرده، تا آنجا مى‏گويد: حضرت رسول فرمودند: فمن يجيبنى الى هذا الامر و يوازرنى‏اى يعاوننى على القيام به

قال على: انا يا رسول الله و انا احدثهم سنا و سكت القوم.

و حديث را تا به اينجا خاتمه مى‏دهد و در سئوال پيغمبر، و جواب آن حضرت راجع به مقامات اميرالمؤمنين چيزى نمى‏گويد، و كلمه:

على ان يكون اخى و وصيى و خليفتى من بعدى و نيز جواب حضرت: فانت اخى و وصييى و خليفتى من بعدى را اسقاط كرده است، و عجيبتر آنكه مى‏گويد: بعضى كلمه اخى و وصيى و وارثى و وزيرى و خليفتى من بعدى را اضافه كرده ‏اند.[125]

جنايات طبرى در نقل حديث عشيره

علامه امينى گويد: يكى از جناياتيكه بر اين حديث واقع ساختند آنكه اولا طبرى با آنكه در تاريخ خود اين حديث را همانطور كه ذكر شد روايت كرده است، در تفسير خود ج 19 ص 74 اين روايت را بعينها از نقطه نظر سند و متن روايت كرده، و تمام جزئيات آن را ذكر كرده است، مگر آنكه به جاى لفظ وصيى و خليفتى فيكم،


صفحه 93

لفظ كذا و كذا گذارده است و بدينصورت حديث را نقل كرده است:

قال: فايكم يوازرنى على هذا الامر على ان يكون اخى، و كذا و كذا و در كلام اخير آن حضرت نيز گفته است: ثم قال: ان هذا اخى، و كذا و كذا ملاحظه مى‏شود كه چه جنايت واضحى نموده و براى پوشاندن حق و اخفاء مقامات و فضائل اميرالمؤمنين لفظ وصيى و خليفتى فيكم را به لفظ مجمل تحريف نموده است.

و به دنبال اين تحريف، ابن كثير شامى در البداية و النهاية ج 3 ص 40 و در تفسير خود ج 3 ص 351 به جاى آن دو كلمه وصيى و خليفتى فيكم لفظ كذا و كذا گذارده است، با آنكه مصدر و مخرج اين روايت در نزد او همان تاريخ طبرى بوده است.

جنايت ابن كثير در نقل حديث عشيره

ابن كثير اين حديث را شرح مفصل داده، و ليكن در نزد او اثبات نصى به خلافت اميرالمؤمنين به وصيت و خلافت دينيه يا اشاره به اين معانى بسيار ناگوار است، و بدين منظور كه از شرح نصوص خلافت‏شانه خالى كند مرتكب اين جنايت روايتى شده است.

آيا منظور طبرى هم در تفسير خود اين بوده، بعد از آنكه خود او در تاريخش آن دو لفظ را صريحا و صحيحا آورده، يا غير آن، خدا عالم است.

جنايت هيكل در نقل حديث عشيره

و ثانيا محمد حسنين هيكل[126] نيز يك فضيحت آشكارى در تحريف اين حديث نموده، زيرا اولا در طبع اول از كتاب خود بنام «حيات محمد» ص 104 حديث را ذكر كرده و بدينقسم خاتمه مى‏دهد:

فايكم يوازرنى هذا الامر و ان يكون اخى و وصيى و خليفتى فيكم، فاعرضوا عنه و هموا بتركه، لكن عليا نهض و ما يزال صبيا دون الحلم و قال: انا يا رسول الله!عونك، انا حرب على من حاربت فاتبسم بنو هاشم و قهقه بعضهم و جعل


صفحه 94

‏نظرهم ينتقل من ابيطالب الى ابنه ثم انصرفوا مستهزئين[127]

زيرا گذشته از آنكه جمله: «عونك انا حرب على ما حاربت‏» را از نزد خود به حديث اضافه كرده است، و اين جمله در هيچ يك از روايات ديده نمى‏شود تفريع رسول خدا را در پاسخ به على آنجا كه فرمودند: فانت اخى و وصيى و وارثى و خليفتى فيكم را حذف نموده است، و چون در اين عمل شنيع خود كسى را نديد كه از او مؤاخذه كند، و در اين تصرفات و تقولات بر او خرده گيرد، آنچه را كه بطور كلى راجع به اميرالمؤمنين عليه السلام بوده است در طبع دوم از كتاب خود حذف نموده است.

شايد سر آن همان ملاحظه منظور ابن كثير و امثال ابن كثير بوده است، كه بعد از نشر متوجه شده، و در طبع دوم ترميم نموده است، يا آنكه سيل اعتراضات در جرائد و محافل و خورده‏گيرى‏هاى بسيار راجع به اين موضوع، و درج جمله اول در كتاب خود كه از ناحيه دشمنان اهل بيت عليهم السلام متوجه او شده است، و همين امواج سرزنش و مواخذه او را در پره افكنده تا مجبور و مضطر به حذف و تحريف آن در طبع دوم شده است، يا آنكه كما آنكه عادت شايع در بسيار از چاپخانه ‏هاست كه بعضى از جملات را كه مورد نظرشان نباشد حذف مى‏كنند، و مؤلف چون با آنها اشتراك در منظور داشته از حذف آنها چشم‏پوشى نموده است، و يا عاجز از دفع آنها بوده است؟و بر هر تقدير، خداوند شعور و ادراك زنده را متوجه كند، و امانت موصوفه الهى و حق ضايع شده و مورد تاسف را در دلها زنده فرمايد.[128]

و اما جهت دوم از بحث كه دلالت و مفهوم حديث است، آنكه در اين حديث ‏با اختلاف مضامينى كه در نقل آن شده است جمله: انت اخى و وصيى و


صفحه 95

خليفتى فيكم و اسمعواله و اطيعوا آمده است، و اين نصى است از رسول خدا بلكه نص جلى و آشكارى بر لافت‏بلافصل و وصايت آن حضرت، مانند حديث غدير خم، غاية الامر اين تنصيص در بدو نبوت و دعوت، و حديث غدير در پايان آن، هنگام نزول جبرائيل و اخبار به آن حضرت به نزديكى و فرا رسيدن مرگ واقع شد.

بگذريم از بعضى از رواياتيكه آنفا ذكر شد، و در آنها نيز عنوان وارثى و وزيرى و ولى كل مؤمن بعدى و هو بمنزلة هرون من موسى و يقضى دينى و لفظ اسمعواله و اطيعوا وارد شده است، كه هر يك از آنان نيز صراحت‏ بر ولايت و خلافت آن حضرت دارد.

فرض كنيم اگر در مجموع اين احاديث غير از جمله «اخى و وصييى و خليفتى فيكم‏» نبود باز معلوم است كه اين جمله چقدر بطور واضح و آشكار صراحت‏بر نصب آن حضرت به مقام خلافت و وصايت را مى‏رساند.

ولايت اميرالمؤمنين از روز اول با توحيد خدا و نبوت رسول توام بوده است

بنابراين بطور يقين مى‏توان گفت كه ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام از روز اول با شهادت به لا اله الا الله و محمد رسول الله شروع شده و على ولى الله جمله متصله و غير قابل انفكاك با آنها بوده است.

چون در روز اولى كه پيغمبر اقوام خود را به اسلام دعوت نمود و آنان را به اقرار به شهادتين امر فرمود، در همين روز و در همين مجلس آنان را امر به اطاعت مولى الموالى اميرالمؤمنين و پيروى از آن حضرت نموده، و ولايت و خلافت او را اعلان نمود.

بنابراين اسلام از روز اول كه طلوع كرد با اين سه جمله بود: شهادت به خدا و شهادت به نبوت رسول الله و شهادت به ولايت على ولى الله، و آنچه را كه شيعه مى‏گويند از وجوب تبعيت از اميرالمؤمنين يكى از مسائل قطعيه اسلام است، و حقيقت تشيع، حقيقت اسلام است و افراديكه به شهادتين اكتفا نموده و ولايت و خلافت اميرالمؤمنين را رفض كرده‏اند جزئى از اسلام را رد نموده‏اند، و در واقع اسلام را رد نموده‏اند.

همچنانكه افرادى كه شهادت به توحيد مى‏دهند و به نبوت نمى‏دهند نيز جزئى از حقيقت را اقرار و جزئى را انكار و در واقع حقيقت را انكار نموده‏اند.

تشيع و تبعيت از اهل بيت و اوصياى حضرت رسول الله از روز اول اسلام


صفحه 96

‏پايه‏ گذارى شد، و بر همين اساس نصوص صريحه از آيات قرآن، و كلام رسول الله به تدريج نيز راجع به ولايت اضافه شد، همچنانكه نصوص صريحه از آيات قرآن و كلام آن حضرت نيز به تدريج راجع به توحيد و نبوت اضافه شد.

امير المؤمنين عليه السلام در تمام مراحل رسالت يار و مددكار پيامبر اكرم نيست

و علاوه از اين حديث استفاده مى‏شود كه اميرالمؤمنين عليه السلام در اصل تحمل مشاق نبوت و برداشتن وظيفه خطير تبليغ و رسانيدن احكام و جهاد و بالاخره در ايصال مردم جهان را به سر منزل مقصود كه وظيفه رسالت است‏شريك و سهيم بوده‏اند، چون مضمون روايت اين نيست كه هر كس ايمان بياورد وصى و خليفه من خواهد بود، بلكه مضمون اين است كه هر كس مرا در اين كار معاونت و معاضدت نمايد، و قوت بازوى من گردد، و يار و معين من باشد، او خليفه من است.

زيرا كه جملاتى كه از آن حضرت روايت ‏شده اين است:

ايكم يوازرنى على هذا الامر؟كدام يك از شما مرا يارى مى‏كنيد در اين امر و ايكم يبا يعنى على ان يكون اخى و صاحبى و وارثى؟ كدام يك از شما بيعت مى‏كند، يعنى سر مى‏سپارد، و خود را مى‏فروشد، كه اختيارات خود را كنار گذارده، و در تمام مراحل نبوت و تحمل مشاق و وظيفه خطير ارسال و مواجهه با هزاران مشكلات، برادر من و ملازم و مصاحب با من و وارث من باشد، بطوريكه بعد از من نيز اين مسئوليت تنها بر دوش او سوار شود، و يك تنه در مقابل دنياى كفر رسالت مرا ابلاغ و از عهده آن برآيد.

و ايكم يؤآخينى و يوازرنى و يكون وليى و وصيى بعدى و خليفتى فى اهلى يقضى دينى؟كدام يك از شما با من در اين امر، برادرى و كمك مى‏كنيد كه بوده باشد صاحب اختيار و سرپرست و وصى بعد از من، و جانشين من در اهل من كه دين مرا ادا كند.

و ايكم ينتدب ان يكون اخى و وزيرى و وصيى و خليفتى فى امتى و ولى كل مؤمن بعدى؟و كدام يك از شما قبول مى‏كنيد برادر من، و وزير من، و وصى من، و خليفه من در امت من، و صاحب اختيار هر مؤمنى بعد از من بوده باشد.

از تمام اين جملات استفاده مى‏شود كه حضرت رسول الله در برداشتن اين بار عظيم دنبال معين و يار مى‏گشتند، و براى خود قوت بازو و ناصر مى‏طلبيدند.

اين جملات صراحت دارد كه كيست از شما در چنين وضعيت و حالتى كه


صفحه 97

‏من دارم بيايد و مرا تنها نگذارد، و براى نصرت دين خدا قيام كند، و در زنده بودن و مردن من اين بار را به دوش بگيرد، در زنده بودن مصاحب و ملازم من باشد، و پس از مرگ از عهده وظائف رسالت‏برآيد، و دينى را كه من به خدا دارم و عهده‏اى را كه قبول كرده‏ام ادا كند.

بنابراين با قبول كردن چنين موضوعى، اميرالمؤمنين در تمام مراحل اداء رسالت، و رسانيدن مردم را بسر منزل سعادت، و متعهد بودن به عهده اعباء و مشكلات خلافت‏با وجود مقدس رسول خدا سهيم و شريك بوده است.

صلى الله عليك يا اباالحسن، تصور نشود كه مقامى را كه رسول الله از عنوان برادرى و وزارت و خلافت و وراثت و ولايت‏ به آن وجود عزيز، عنايت فرمودند يك امر تشريفاتى، و يك نتيجه و بهره‏اى در مقابل قبول او بود، و كانه مى‏خواستند جزاى او را به اعطاى چنين مناصبى داده باشند، بلكه با اين جملات او را براى تحمل مشاق در تمام اين امور طلبيدند، و فرمودند:

كيست كه اين كوه عظيم و كمرشكن را به دوش مى‏گيرد؟

كيست كه در مخالفت مشركين و دنياى كفر و شرك دوش به دوش من قيام نموده، و نگذارد كه تمام اين فشارها تنها بر من وارد آيد؟

كيست كه در جنگها و غزوات از جان و دل به تمام معنى در رتبه و رديف من براى اعلاى كلمه حقه قيام كند؟

كيست كه خود را در برابر مخالفتهاى شديد قريش و طوائف كفر بى‏پروا حاضر ببيند؟

كيست‏ براى هجرت و دربدرى در كوهها و بيابانها متوارى شود؟

كيست كه حاضر باشد در ليلة المبيت در جاى من بخوابد و بدن خود را زير شمشيرهاى شجعان عرب قطعه قطعه ببيند.

كيست كه و كيست كه حتى بعد از موت من در برخورد با منافقين امت‏خود را نبازد، و يكذره هوى در دل خود راه ندهد و با هزاران مشكلات و كوههاى غم و اندوه بسازد، و دست از دست تخطى نكند و ناله ‏هاى دختر من زهراء، او را به احساسات قبيلگى و قومى تحريك نكند، و مانند درياى عظمت و وقار طبق وظيفه خود رفتار نموده، و نه تنها عصر آنروز بلكه تمام عالم بشريت و انسانيت را تا روز رستاخيز، به علم و حلم و عظمت و وفا و صفا و صدق و زهد و بى‏اعتنائى به غير خدا تعليم و


صفحه 98

تربيت نمايد.

اى مردم دنيا بدانيد كه اميرالمؤمنين آن طفل خردسال در آنروز در مقابل چنين مشكلاتى به جواب رسول اكرم پاسخ مثبت داد، و با پاسخ خود اين امواج سهمگين خطرات را با سينه باز و قلب تواناى خود بكنار مى‏زد، و خود را حاضر براى فداكارى در دقيق‏ترين لحظات و باريكترين دقائق آماده نمود، و تمام صحنه‏ها و پيش‏آمدهاى بيست و سه سال زمان رسالت‏حضرت رسول اكرم و سى سال پيش‏آمدهاى ناگوار و خرد كننده بعد از رحلت آن حضرت را چون آئينه در مقابل ديدگان خود ديد، و برخاست و فرياد زد: انا يا رسول الله

منم‏اى پيغمبر خدا كه يار و معين تو و مصاحب و ملازم تو باشم، آنى از تو غفلت نورزم، جان و مال و شخصيت و حيثيت و دنيا و عز را به خاك پاى مباركت نثار كنم، منم كه حاضرم ببينم ريسمان بر گردن من انداخته و براى اخذ بيعت‏به مسجد برند[129] و زبان خود را از راه عفت و صواب خارج نكنم، و احساسات من مرا تحريك نكند.

منم كه حاضرم ببينم در كنار در خانه دخترت هيمه و هيزم گرد آورده خانه را آتش زنند[130]، و صداى و ايلاه وامحمداه!از نور ديده‏ ات بشنوم، و لكن براى حفظ شريعت، و بقاى قرآن و اعلاى اسلام اهم را فداى مهم ننموده، از وظيفه خود تجاوز نكنم.

منم كه در دقيق‏ترين اوقات امتحان، در لحظاتيكه دو بزرگ قريش ابوسفيان و عباس آمده و مى‏گويند: على دستت را براى بيعت ‏بياور با تو بيعت كنيم، در اينصورت احدى را ياراى مخالفت ‏با تو نخواهد بود[131] و اگر بخواهى كوچه‏‌ها و شوارع مدينه را از سواره و پياده بر عليه غاصبين و دشمنانت پر خواهيم نمود،[132] هيچ جوابى به آنها ندهم، و سكوت اختيار كنم.

منم كه با گريه و آه از ظلمى كه بر دخترت روا داشتند، به قبرت پناهنده شده، بگويم يا ابن ام ان القوم استضعفونى و كادوا ايقتلوننى[133]


صفحه 99

بدون جهت نبود كه يك نفر از دعوت شدگان در مجلس عشيره برنخاستند، و اين معنى را نپذيرفتند، با آنكه رسول الله را صادق مى‏دانستند.

رسول الله از كودكى در ميان آنها بزرگ شده بود، شخص غريب و مجهولى نبود، لكن چون ميديدند كه قبول كردن اين معنى، قبول كردن هزاران نگرانى و مشكلات و خون جگرهاست، برخاستند و مجلس رسول الله را با لبخند و تمسخر ترك گفتند.

به حديث عشيره اشاره مى‏كند مرحوم سيد حميرى در بعض از قصائد خود مثل اين قصيده:

بابى انت و امى                     يا اميرالمؤمينا

بابى انت و امى               و برهطى اجمعينا

تا آنكه مى‏گويد:

كنت فى الدنيا اخاه                     يوم يدعوالا قربينا[134]

و نيز گويد:

من فضله انه كان اول من صلى                 و آمن بالرحمن اذ كفروا

سنين سبعا و اياما محرمة             مع النبى على خوف و ماشعروا

و يوم قال له جبريل قد علموا            انذر عشيرتك الادنين ان بصروا

تا آنكه گويد:

من الذى قال منهم و هو احدثهم سنا             و خيرهم فى الذكر اذ سطروا

آمنت‏ بالله قد اعطيت نافلة                                لم يعطها احد جن و لا بشر

و ان ما قلته حق و انهم ان لم يجيبوا             فقد خانوا و قد خسروا[135]

ففاز قدما بها و الله اكرمه                             و كان سباق غايات اذا ابتدروا


صفحه 100

و نيز در قصيده ديگر خود گويد:

على عليه ردت الشمس مرة         بطيبة يوم الوحى بعد مغيب

تا آنكه گويد:

و قيل له انذر عشيرتك الاولى         و هم من شباب اربعين و شيب

تا آنكه گويد:

ففاز بها منهم على و سادهم         و ماذاك من عاداته بغريب[136]

 

پاورقي


[124] نقل از كتاب «شيعه و اسلام‏» سبط جزء اول ص 5 و 6

[125] «سيرة حلبيه‏» جلد 1 ص 312

[126] وزير فرهنگ اسبق مصر و سردبير مجله الاهرام

[127] در كتاب «على و الوصية‏» از ص 4 الى ص 19 روايات بسيارى از طرق مختلفه با ذكر اسناد و علمائى كه اين حديث را در كتابهاى خود نقل كرده‏اند بيان مى‏كند و نيز در ص 337 مدارك اين حديث را مفصلا شرح داده است، و در ص 374 كه استدراكات كتاب را بيان مى‏كند تحت عنوان الحديث الرابع روايت عجيبى در اين مورد از ابوبكر خطاب به عباس بن عبد المطلب نقل مى‏كند كه در آن حديث ابوبكر مى‏گويد: كه رسول خدا چون عشيره را جمع نمود فرمود: فمن يقوم منكم يبايعنى على ان يكون اخى و وزيرى و وصييى و خليفتى فى اهلى، فلم يقم الخ و نيز در ص 375 نظير آن را نقل مى‏كند و اين دو حديث را از تاريخ مخطوط ابن عساكر كه صورت فتوگرافى آن در مكتبة الامام اميرالمؤمنين العامة در نجف اشرف است نقل مى‏كند. و در «مناقب‏» ابن شهرآشوب ج 1 ص 544 نيز از ابوبكر اين حديث را نقل مى‏كند.

[128] ترجمه خلاصه آنچه در الغدير جلد 2 صفحه 287 الى 289 وارد شده است

[129] ابن ابى الحديد جلد 2 صفحه 19 و جلد 1 صفحه 134 و الامامه و السياسه جلد 1 صفحه 12

[130] ابن ابى الحديد ج 2 ص 20 و ابوالفداء ج 1 ص 156 و ابن عبد ربه ج 3 ص 64

[131] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد جلد 1 ص 131 نقلا عن كتاب السقيفه

[132] اين كلام ابوسفيان است ابن ابى الحديد جلد 1 ص 130

[133] الامامة و السياسة جلد 1 صفحه 13

[134] اين قصيده در ديوان حميرى ص 436 مذكور است و اصل آن را از «الغدير» جلد 2 ص 250 و «اعيان الشيعة‏» جلد 12 ص 268 و «مناقب‏» جلد 2 ص 26 و 177 و جلد 3 ص 55 مرقوم داشته‏اند

[135] ديوان حميرى ص 203 و اصل اين قصيده را از «اعيان الشيعه‏» 12: 248 و «الغدير» 2: 250 و «مناقب‏» 2: 26 ذكر كرده است

[136] ديوان حميرى ص 117 و اصل او را از «الغدير» جلد 2 ص 251 ص 26 و 318 ذكر كرده است

      
  
فهرست
  مقدّمۀ جلد اوّل‌ امام‌ شناسي‌
  درس اول: در عصمت انبياء و ائمه عليهم السلام.
  اختلاف اساسي بين شيعه و سنى..
  امام بمنزله قلب در پيكر انسان است...
  لزوم امام معصوم در جامعه.
  عصمت انبياء در سه مرحله.
  مناظره هشام بن حكم با عمرو بن عبيد.
  گريه تمام موجودات در سوگ شهادت سيد الشهداء
  درس دوم: بيان اصل وراثت در عصمت...
  اصل وراثت از سنن غير قابل تبديل الهي است...
  پبامبر اكرم مظهر تام و تمام تجلي آن نور الهي است كه در باطن آدم ابو البشر به وديعت نهاده شده بود
  نور الهي و حقيقت محمدي پس از پيامبر اكرم به امير المؤمنين و بواسطه ايشان به سائر ائمه طاهرين انتقا
  تفسير آيه ثم اورثنا الكتاب الذين اصطفينا من عبادنا
  مراد از بندگان برگزيده خدا كه كتاب الهي به آنان به ارث رسيده چه كساني هستند؟
  روايات علماي معروف اهل سنت در مقام امير المؤمين عليه السلام.
  عزاداري پرندگان و وحوش بر سيد الشهداء عليه السلام.
  مضامين زيارت سيد الشهداء عليه السلام در اول رجب...
  درس سوم: در امتيازات بندگان برگزيده خدا
  اخلاص در عمل صالح يگانه وسيله نيل بمقصود است.
  خصوصيات مخلَصين در قرآن كريم: الف: عجز شيطان از اغواي آنها، ب: قدرت بر ستايش ذات مقدس الهي بدانسان
  ج: معافيت از سؤال و حساب و حشر و عرض و كتاب و ميزان.
  پاداش و جزاي مخلَصين در مقابل عمل نبوده و بيحد و حصر است...
  استفاده تمام مراتب سه‌گانه عصمت براي پيام آوران الهي از آيه مباركه عالم الغيب فلا يظهر على غيبه اح
  مقام اميرالمؤمنين عليه السلام.
  در احوالات حضرت فاطمه بنت اسد مادر امير المؤمنين عليه السلام.
  كيفيت ولادت اميرالمؤمنين در كعبه.
  درس چهارم: لزوم عصمت انبياء و ائمه عليهم السلام.
  صفات معتدله انسان.
  مقربان درگاه الهي در اثر برخورداري از يكنوع علم و بينش مخصوص ريشه رذائل و مفاسد را در وجود خود ناب
  استفاده عصمت مقربان خدا از مجموع سه آيه قرآن.
  عصمت امير المؤمنين عليه السلام.
  نسبت امير المؤمنين به پيامبر اكرم.
  اعتراض حضرت فاطمه سلام الله عليها به سكوت امير المؤمنين و پاسخ آن حضرت
  درس پنجم: عصمت امرى موهبتى است...
  قوه عصمت در معصومين در همه حال حاكم بر وجود آنان است...
  استدلال ديگر از قرآن بر عصمت انبياء
  اميرالمؤمنين عليه السلام حائز مقام عصمتند.
  آيه انذار و حديث عشيره
  صحت اسناد حديث عشيره
  حديث عشيره در ميان مستشرقين..
  جنايات طبرى در نقل حديث عشيره
  جنايت ابن كثير در نقل حديث عشيره
  >> جنايت هيكل در نقل حديث عشيره
  ولايت اميرالمؤمنين از روز اول با توحيد خدا و نبوت رسول توام بوده است
  امير المؤمنين عليه السلام در تمام مراحل رسالت يار و مددكار پيامبر اكرم نيست
  درس ششم: عصمت انبياء منافاتى با اختيارى بودن افعال آنان ندارد
  عصمت انبياء از راه تماميت‏حجت از طرف خدا
  اثبات عصمت از آيه ديگر.
  ملكه عصمت موجب اضطرارى بودن افعال نمى‏شود
  افضليت انبياء بواسطه اختيارى بودن افعال آنهاست.
  آفرينش عبارت است از ظهور، نه تولد و خروج..
  اساس عالم هستى مبنى بر اختلاف در موجودات است...
  تمام موجوداتيكه حامل قوه و استعدادند متحرك بسوى كمال مى‏باشند
  كمال هر موجود فعليت استعدادهاى همان موجود است...
  انتظار خداوند و عالم هستى از هر فرد كمال مطلوب اوست نه كمال غير او
  پيغمبران در تمام افعال خود چه معجزه و چه غير آن داراى علم و اختيار بوده‏اند
  اثبات عصمت اميرالمؤمنين از راه اتحاد نفس او با نفس رسول الله..
  داستان ليله المبيت و ايثار و فداكارى اميرالمؤمنين نسبت‏به رسول الله..
  خون چكيده از پاى على در هجرت بمدينه.
  افتخار خدا بملائكه در ايثار على جان خود را به رسول الله..
  درس هفتم: منصب امامت از نبوت بالاتر است...
  معناي امام در آيه شريفه و اذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماما
  تفسير آيه مباركه و جعلنا منهم ائمة يهدون بامرنا لما صبروا و كانوا بآياتنا يوقنون
  هدايت موجودات به دست امام است...
  تحقق اميرالمؤمنين به مقام امامت و ولايت...
  حديث انس راجع به ولايت اميرالمؤمنين..
  مكر و آزار قريش به اميرالمؤمنين..
  درس هشتم: ولايت تكوينى امام به اذن خدا بر نفوس سعدا و اشقياء
  مقام امامت اشرف از نبوت است...
  معناى امام.
  درس نهم: در معنى ولايت تكوينى..
  تحقيق در حديث لا يجوز احد الصراط الا من كتب له على الجواز.
  تحقيق در معناى صراط..
  روايت لا يجوز احد الصراط الا من كتب له على الجواز به طرق مختلف
  روايت لا يجوز احد الصراط...در اشعار سيد حميري..
  درس دهم: لزوم امام زنده براى تمتع دلها
  شمول و عموم اصل عليت و معلوليت در نظام هستي..
  تاثير مجالست در انسان.
  قلب امام كانون افاضه علوم است...
  شيعه اساس تعاليم اسلام را بر امامت ميداند.
  شيعه داراى ملاطفت و رقت و ملايمت است...
  بهشت تجلى صفات و اعمال است...
  حقيقت نهرهاى جارى در بهشت...
  نهرهاى چهارگانه جاري در بهشت...
  نهرهاى آب...
  نهرهاى شير.
  نهرهاى شراب...
  نهرهاى عسل تصفيه شده
  نهر زنجبيل و چشمه كافور.
  چشمه تسنيم از زير پاى اميرالمؤمنين جارى است...
  ساقى حوض كوثر.
  اشعار سيد حميري درباره حوض كوثر و ساقي آن.
  درس يازدهم: معناى وحى خيرات به ائمه در تفسير آيه مباركه: «و جعلنا ائمة يهدون بامرنا و اوحينا اليهم ف
  در معناى وحى خيرات كه بائمه مى‏شود
  معناى وحى تكوينى..
  وحى خيرات به امامان.
  شرط تحقق امامت عبور امام از هستي خود و تحقق به هستي خداست...
  قيام زيد بدستور امام نبوده است...
  حركت و سكون امام هر دو صحيح است...
  روايات درباره اتحاد نفس رسول اكرم با نفس امير المؤمنين..
  خصال موجوده در اميرالمؤمنين..
  رفع شبهه‌اي كه خصوصيات موجوده در مقام ولايت را منافي با قدرت خداوند مي‌پندارد
  درس دوازدهم: لازمه عصمت هدايت‏به حق است...
  لزوم پيروى از حق..
  لزوم پيروى از امام معصوم مبتنى بر اصل لزوم متابعت از حق است...
  در استفهام بايد طرفين جمله، نفى و اثبات باشند.
  على مع الحق و الحق مع على..
  ملاقات علقمه و اسود نزد ابو ايوب انصارى و مذاكره راجع بخلافت على عليه السلام
  عيادت عطا از عبدالله بن عباس و مذاكره درباره خلافت على بن ابيطالب عليه السلام
  علت مخالفت معاندين با خلافت امير المؤمنين..
  اعتراف عمر به مقام امير المؤمنين در روايات اهل سنت...
  درس سيزدهم: معناى هدايت ائمه و شرايطى كه هدايت كننده بسوى حق بايد دارا باشد
  منظور از هدايت به حق چيست؟.
  امام بايد هدايت‏بحق يافته باشد و در آن سه شرط است...
  هفت مسأله از امهات مسائل امامت...
  مسئله 1: امامت قابل انتخاب نيست...
  مسئله 2: امام حتما بايد معصوم باشد.
  مسئله 3: امام بايد از طرف خدا تاييد شده باشد.
  مسئله 4: هيچوقت زمين از حجت‏خالى نيست...
  مسئله 5: علم احاطى امام بر اعمال امت...
  مسئله 6: علم امام به نيازهاى بندگان.
  مسئله 7: افضليت امام از افراد بشر در كمالات نفسانيه.
  افضليت اميرالمؤمنين در جميع فضائل نفسيه.
  على بهترين افراد بشر است و منكر آن كافر است...
  روايات معراجيه داله بر ولايت اميرالمؤمنين..
  بيانات جبرئيل بصورت دحيه راجع به ولايت...
  مسائل هفتگانه امامت در اميرالمؤمنين عليه السلام متحقق بود
  اظهار ندامت ابوبكر از خلافت...
  پنج ايراد بر خطبه ابوبكر.
  ايراد اول:
  ايراد دوم.
  ايراد سوم.
  ايراد چهارم.
  ايراد پنجم.
  تاسف ابوبكر هنگام مرگ بر نه چيز.
  درس چهاردهم: لزوم تبعيت از اعلم.
  بقاء منصب امامت در ذريه حضرت ابراهيم تا روز قيامت...
  تحقيق در معناى كلمه لا اله الا الله..
  امام بايد از تمام امت عالم‏تر باشد.
  لزوم پيروى جاهل از عالم در سه مرحله فطرى و عقلى و شرعى..
  عاقبت امر هر امتى كه حكومت‏خود را بدست كسى غير از عالم‏ترين افراد خود بسپارد تباهى است...
  اميرالمؤمنين عليه السلام اعلم امت‏بوده‏اند.
  اعتراف عمر به اعلميت امير المؤمنين..
  تاسف ابن عباس از اينكه از آوردن صحيفه براى رسول الله مانع شدند.
  مانع شدن عمر از آوردن كاغذ و دوات براى رسول الله..

کلیه حقوق در انحصارپرتال متقین میباشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است

© 2008 All rights Reserved. www.Motaghin.com


Links | Login | SiteMap | ContactUs | Home
عربی فارسی انگلیسی